Giữa vùng đất gió Lào và cát trắng, Quảng Trị đang vẽ nên bức tranh nông thôn mới mang sắc màu của thời đại số. Hình ảnh người nông dân điều khiển drone phun thuốc trên cánh đồng, cập nhật dữ liệu mùa vụ bằng điện thoại thông minh hay bán nông sản qua sàn thương mại điện tử đã không còn xa lạ. Từ những đổi thay nhỏ ấy, diện mạo nông thôn Quảng Trị đang chuyển mình mạnh mẽ – hướng đến mô hình nông thôn thông minh, hiện đại, bền vững và đậm tính nhân văn.
Xác định mục tiêu then chốt là nâng cao đời sống người dân, những năm qua, Quảng Trị đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong sản xuất, quản lý và dịch vụ công. Trên nền tảng của Chương trình xây dựng nông thôn mới, tỉnh đang từng bước chuyển sang giai đoạn phát triển nông thôn mới thông minh – nơi công nghệ thúc đẩy năng suất, nâng tầm giá trị nông sản và tăng hiệu quả quản trị.
Đến nay, toàn tỉnh có 69/95 xã đạt chuẩn nông thôn mới, chiếm tỷ lệ 72,6%. Trong đó, 3 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi – những nơi trước đây từng "trắng" về hạ tầng và dịch vụ công. Thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt 38,34 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 13,92%. Những con số ấy phản ánh nỗ lực không ngừng của một vùng đất còn nhiều gian khó, đang từng bước vươn lên bằng nội lực và khát vọng đổi mới.
Nhiều xã, thôn ở Quảng Trị ứng dụng mã QR trong quản lý dữ liệu dân cư, dịch vụ công.
Cùng với phát triển hạ tầng, Quảng Trị chú trọng chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, coi công nghệ là động lực tăng trưởng. Nhiều địa phương đã triển khai mô hình sản xuất thông minh, ứng dụng phần mềm quản lý quy trình trồng trọt, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và kết nối tiêu thụ qua môi trường số.
Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP) trở thành điểm sáng trong chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững. Tính đến cuối năm 2024, toàn tỉnh có 172 sản phẩm OCOP, gồm 2 sản phẩm 5 sao, 33 sản phẩm 4 sao và 137 sản phẩm 3 sao. Từ cà phê Khe Sanh, hồ tiêu Quảng Trị đến lúa hữu cơ hay dược liệu vùng cao – mỗi sản phẩm vừa mang giá trị thương mại, vừa câu chuyện về bản sắc, con người và khát vọng vươn lên của quê hương.
Song song với đó, công tác chuyển đổi số trong quản lý nông thôn cũng được đẩy mạnh. Nhiều xã, thôn ứng dụng mã QR trong quản lý dữ liệu dân cư, dịch vụ công; chính quyền địa phương từng bước hình thành nền tảng số để phục vụ người dân hiệu quả hơn. Mô hình "nông thôn mới thông minh" đang được thí điểm tại một số địa phương, nơi chính quyền, doanh nghiệp và người dân cùng tham gia vận hành hạ tầng, sản xuất và quản lý thông minh – tạo nên chuỗi giá trị gắn kết, linh hoạt.
Theo ông Hồ Xuân Hòe, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị, tư duy xây dựng nông thôn mới của tỉnh không dừng ở việc đầu tư hạ tầng mà hướng tới thay đổi căn bản cách nghĩ, cách làm. Trọng tâm là phát triển toàn diện kinh tế nông nghiệp gắn với ứng dụng khoa học công nghệ, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo để nâng cao năng suất, dự báo thị trường và hỗ trợ ra quyết định chính xác.
Đó là hướng đi tất yếu để Quảng Trị hội nhập sâu hơn vào dòng chảy chuyển đổi số quốc gia. Từ sản xuất, thương mại đến dịch vụ công, mọi lĩnh vực đều được định hướng theo mô hình "Hạ tầng thông minh – sản xuất thông minh – dịch vụ thông minh – con người thông minh". Mục tiêu giai đoạn 2025 – 2030 là hình thành các mô hình làng, xã nông thôn thông minh toàn diện – nơi công nghệ hòa cùng trí tuệ, tạo nên một Quảng Trị năng động, sáng tạo và phát triển bền vững.
