Bứt phá từ nông nghiệp công nghệ cao
Năm 2024 là thời điểm "nước rút" để hoàn thành các mục tiêu của giai đoạn 2021–2025, do đó Đồng Nai tập trung toàn lực cho công cuộc xây dựng nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu. Mục tiêu không chỉ dừng ở việc đạt thêm ba huyện nông thôn mới nâng cao, mà còn tái cấu trúc nông nghiệp theo hướng hiện đại, xanh và công nghệ.
Hiện toàn tỉnh đã có 106/120 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, trong đó 30 xã được công nhận nông thôn mới kiểu mẫu. Hai huyện Xuân Lộc và Định Quán đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; ba huyện khác gồm Thống Nhất, Cẩm Mỹ và Vĩnh Cửu đang hoàn thiện hồ sơ để "về đích" trong năm 2024. Những con số ấy không chỉ phản ánh nỗ lực về hạ tầng mà còn cho thấy sự chuyển mình rõ nét của nông nghiệp Đồng Nai trong kỷ nguyên công nghệ.
Đồng Nai tăng cường đột phá phát triển nông nghiệp hữu cơ.
Tại Vĩnh Cửu, người nông dân đã mạnh dạn chuyển từ sản xuất truyền thống sang nông nghiệp hữu cơ và ứng dụng công nghệ cao. Toàn huyện có 15ha được chứng nhận hữu cơ, chiếm một nửa diện tích hữu cơ toàn tỉnh; hơn 200ha cây trồng được canh tác theo hướng sinh học, hạn chế tối đa hóa chất độc hại. Các sản phẩm đặc trưng như bưởi, đu đủ, ổi hay dưa hấu của Vĩnh Cửu giờ đây không chỉ đạt chuẩn VietGAP mà còn có thể truy xuất nguồn gốc rõ ràng qua mã QR.
Huyện Cẩm Mỹ vốn từng gặp nhiều khó khăn về điều kiện canh tác nay cũng nổi bật với các mô hình trồng tiêu và sầu riêng đạt chứng nhận hữu cơ, cùng hơn 300ha cây trồng sử dụng chế phẩm sinh học. Nông dân địa phương đã dần tiếp cận công nghệ 4.0, áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt, cảm biến độ ẩm, drone phun thuốc tự động, giúp tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường.
Trong khi đó, Xuân Lộc và Định Quán là hai địa phương đầu tiên đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao đang trở thành những "phòng thí nghiệm sống" cho mô hình nông nghiệp thông minh và nông nghiệp số.
Ở Định Quán, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, kết hợp sản xuất nông nghiệp với du lịch sinh thái đã giúp giá trị sản xuất đạt hơn 196 triệu đồng/ha, thu nhập bình quân đầu người đạt 84,5 triệu đồng/năm, tăng gần gấp đôi so với năm 2018.
Tại Xuân Lộc, nông dân đã ứng dụng công nghệ cao một cách đại trà trong canh tác, nâng giá trị sản xuất nông – lâm – thủy sản lên 211,6 triệu đồng/ha, hướng tới mục tiêu hơn 270 triệu đồng/ha vào năm 2025. Ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc, tự động hóa trong sản xuất và liên kết với doanh nghiệp chế biến đang đưa nông sản Xuân Lộc vươn ra thị trường quốc tế.
Phát triển nông nghiệp công nghệ cao không chỉ giúp người dân nâng cao thu nhập mà còn hình thành một tư duy mới, coi dữ liệu, công nghệ là "công cụ lao động" không thể thiếu trên cánh đồng hiện đại.
Chuyển đổi số – chiếc cầu nối giữa chính quyền và người dân nông thôn
Đồng Nai cũng đang thực hiện một cuộc "cách mạng mềm" trong quản trị nông thôn thông qua chuyển đổi số trong bộ máy chính quyền và dịch vụ công. Mô hình "chính quyền hai cấp gần dân, vì dân, phục vụ dân" đang giúp rút ngắn khoảng cách giữa cơ quan công quyền và người dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa.
Vườn dưa lưới theo hướng hữu cơ tại xã Vĩnh Thanh.
Nhiều địa phương đã đưa công nghệ đến tận thôn, ấp. Ở xã Bù Đăng, Trung tâm phục vụ hành chính công lưu động ra đời, mang dịch vụ công đến với người dân thay vì buộc họ phải di chuyển xa xôi. Chỉ trong một tháng, trung tâm đã đến ba thôn, ấp, tiếp nhận và giải quyết hơn 100 hồ sơ đất đai, môi trường, tư pháp, đồng thời tư vấn hàng trăm lượt người dân về thủ tục hành chính điện tử. Người dân có thể làm giấy tờ, đăng ký đất đai, tích hợp thông tin cá nhân lên VNeID ngay tại địa phương.
Chị Bùi Thị Vân, người dân thôn 1, chia sẻ: "Trước đây tôi nhiều lần không cài được VNeID vì không biết nguyên nhân. Hôm nay cán bộ về tận thôn, hướng dẫn từng bước, chỉ ra lỗi do số điện thoại không chính chủ. Chỉ trong buổi sáng, tôi đăng ký lại và cài đặt thành công. Tôi thấy chính quyền rất gần dân, phục vụ tận tâm."
Lãnh đạo xã Bù Đăng còn thường xuyên tổ chức các buổi "chính quyền lắng nghe dân nói", tiếp nhận hàng chục ý kiến về giao thông, vệ sinh môi trường, quy hoạch đất đai, đào tạo nghề, hay hỗ trợ người nghèo.
Tại xã Đắk Nhau, nơi có 24 dân tộc cùng sinh sống, trong đó 50% là đồng bào dân tộc thiểu số chính quyền cũng đang triển khai nhiều sáng kiến số để nâng cao chất lượng phục vụ. Từ việc số hóa hồ sơ đất đai, lập bản đồ địa chính điện tử, đến ứng dụng phần mềm phản ánh hiện trường, người dân có thể gửi kiến nghị qua điện thoại hoặc điểm truy cập công cộng tại nhà văn hóa.
Nhờ đó, những vấn đề tồn tại như đường xuống cấp, cấp đất chồng lấn, cấp giấy tờ trễ hạn được giải quyết nhanh chóng và minh bạch. Ông Điểu Sa Rét, Bí thư Chi bộ thôn Đắk Liên, cho biết: "Chính quyền hai cấp mới hoạt động, nhưng chúng tôi thấy sự thay đổi rõ rệt. Cán bộ xuống tận nơi lắng nghe dân nói, ưu tiên đầu tư những tuyến đường cấp thiết, nhất là đường vào thôn. Người dân cảm nhận được chính quyền gần gũi và trách nhiệm hơn."
Theo lãnh đạo xã, sau ba tuần triển khai mô hình "chính quyền gần dân", đã có hơn 100 hồ sơ được giải quyết tại chỗ, hàng trăm người dân được hướng dẫn, hàng chục kiến nghị được tiếp thu.
Khoa học công nghệ – chìa khóa tạo đột phá cho kinh tế nông thôn
Trong chiến lược phát triển dài hạn, Đồng Nai xem nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ là hai trụ cột của tái cơ cấu nông nghiệp. Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI, đây là một trong bốn lĩnh vực đột phá của toàn nhiệm kỳ 2020–2025.
Đến nay, toàn tỉnh đã có hơn 885ha đất nông nghiệp canh tác theo hướng hữu cơ, hình thành 15 vùng sản xuất hữu cơ quy mô trên 1.500ha, cùng 419 mô hình ứng dụng công nghệ cao và 8 vùng nông nghiệp công nghệ cao với gần 1.600ha. Các mô hình này không chỉ ứng dụng kỹ thuật trồng trọt tiên tiến, mà còn tích hợp hệ thống quản lý dữ liệu, cảm biến môi trường, giám sát sâu bệnh và tự động hóa tưới tiêu.
Việc ứng dụng chuyển đổi số trong nông nghiệp cũng đang giúp Đồng Nai kết nối mạnh mẽ với thị trường quốc tế. Toàn tỉnh có 189 mã số vùng trồng và 93 cơ sở đóng gói được cấp mã số xuất khẩu, phục vụ thị trường Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Australia và New Zealand. Ba vùng chăn nuôi tập trung tại Tân Phú, Long Thành, Xuân Lộc đáp ứng điều kiện xuất khẩu sang Nhật Bản.
Các mô hình này đang mang lại lợi ích kép: giúp nông dân tiếp cận trực tiếp với thị trường, đồng thời tạo cơ sở dữ liệu phục vụ quản lý chất lượng sản phẩm. Nhiều xã như Xuân Hòa, Xuân Thành đã bán xoài, nhãn, rau màu qua sàn thương mại điện tử; sản phẩm được truy xuất nguồn gốc, gắn mã QR, minh bạch quy trình trồng trọt. Đây chính là bước đi cụ thể hiện thực hóa mục tiêu "nông nghiệp số – nông thôn thông minh".
Hướng tới nông thôn mới thông minh, bền vững và hạnh phúc
Những con số tăng trưởng, những mô hình ứng dụng công nghệ cao và sự thay đổi trong hành vi quản lý chỉ là phần nổi của một cuộc chuyển mình sâu sắc hơn, chuyển đổi từ tư duy truyền thống sang tư duy số. Ở Đồng Nai hôm nay, người nông dân không chỉ "làm ruộng" mà còn "quản lý dữ liệu ruộng". Cán bộ không chỉ "xử lý hồ sơ" mà còn "phục vụ qua nền tảng số".
Sự đồng bộ giữa nông nghiệp công nghệ cao và chính quyền số đang tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ: Kinh tế nông thôn phát triển, hạ tầng được nâng cấp, niềm tin của người dân được củng cố.
